LIRIK NADZOM KITAB SULAMUL MUBTADI
Ø bismilahi miwit
si'ir ilmu nahwu <> Tembung Jawa Bahar rojaz kang wis kelaku.
Ø Kanti muji asma
Allah dzat kang siji <> kang nduweni sifat Mulya kan pinuji .
Ø Mugi Allah
paring si'ir Jawa Iki <> manfaat lan Barkah kanggo para santri.
Ø Kanggo Maham
kitab wahyune pangeran <> kang di gawa nabi kang dadi panutan.
" BAB KALAM "
Ø Kalam iku kudu
nduwe sarat papat <> lafadz
kang den susun dene wongkang limpat.
Ø Kudu maidahi lan
kudu di seja <> contoh ja'a
Zaidun iku wis den terima .
Ø Bagiane Kalam
iku telung warna <> isim fi'il huruf kang nduweni ma'na .
Ø Contone kumpule
telung werna mahu <> lafadz ingkoma Zaidun koma ahluhu.
Ø Dene aran isim
yaiku kalimat <> tanpa barang zaman ma'nane wis genah.
Ø Sing arane fi'il
iku suwalike <> teges nduwe ma'na lan bareng zamane.
Ø Huruf iku
kalimat kang nduwe ma'na <> sempurna Yen bareng Maring lafadz
liya.
Ø Kaya lafadz hal
koma zaidun fiddari <> walam yakun musafiron fil ngasri
" BAB I'ROB "
Ø I'rob iku owah
akhire kalimat <> sebab Amil beda dadi beda tingkah .
Ø Owah mahu ana
kang rupane lafadz <> lan ana kang owah mung kiro-kirone.
Ø Kaya ja'a Zaidun
roaitu Zaidan <> marortu bizaid yadribu kholidan.
Ø Ja'al fata
roaitu Musa na'iman <> marortu bilfata yakumu da'iman.
Ø Bagiane i'rob
iku Patang werna <> rofa' nasob hofadz jazem tanpa sirna.
Ø Kanggo isim
namung tilu bagiane <> Rofa' nasob hofadz iku panggonane.
Ø Fi'il uga
nduweni telung bagian <> mula siro kudu faham lan elinga .
Ø Rofa' nasob
jazem yaiku rupane <> aja nganti Siro luput itungane .
“ BAB FI’IL “
Ø Fi’il iku ana
tilu elingana <> madi
mudori lan amar titenana
Ø Lamon huruf
akhir fathah sateruse <> iku aran madi’ sing dadi asline
Ø Kawitane fi’il
mudori’ kang nyata <> salah
siji saking huruf patang werna
Ø Lafadz anaitu
kang dadi patokane <> ngucap yakumu iku dadi contone
Ø Fi’il amar
hukume den jazemaken <> manut jazem mudori’ sa’ lawase
Ø Kaya lafadz
ta’alam kulla ilmin <> bijiddi wahfadhu fi kulla yaumin
“ BAB FA’IL “
Ø Fa’il iku isim
kang di rofa’aken <> sawise
fi’il kang di tanpa ken
Ø Lamon nduwe akal
siro ngucap sapa <> lamon
ora nduwe akal ngucap apa
Ø Artiya fa’il iku
loro wernane <> dzohir karo
domir sing dadi jodone
Ø Kaya lafadz ja’a
abuka ko’iman <> wakumtu yauman tsumma sumtu ngama
” BAB MUBTADA & KHOBAR “
Ø Lamon ana isim
kang dadi kawitan <> kang den rofa’ aken sepi saking liya
Ø Sepi saking amil
kang di ucapake <> yaiku mubtada kang dadi asline
Ø Lan siro elinga
aran khobar iku <> isim kang nyempurnaken mubtada mahu
Ø Kang di rofa’
ake dene mubtada’e <> ngono iku kang wis dadi palangkarane
Ø Lan mubtada iku
ana rong bagian <> dzohir karo domir kang wis kaweruhan
Ø Contone zaidun
koimun wa nahnu <> koimuna wa’angta khurru khasanu
“ AMIL AMIL YANG MEMASUKI MUBTADA DAN
KHOBAR “
Ø Amil kang
manjing mubtada iku tilu <> hukume wis tanpa siro kudu melu
Ø Kana inna donna
serta sapadane <> nawasihul ibtida’ iku arane
Ø Kaya lafadz kana
zaidun samian <> wainna amron ibnuhu muti..an
Ø Waqod donangtu
kholidan musafiron <> khiltul hilala laikha muniiron
“ BAB TAUBI’ “
Ø Siro kudu ngarti
isim kang anane <> namung manut maring lafadz sa’durunge
Ø Eling-elinga
jumlahe ana papat <> ngatof taukid badal lan di tambah na’at
Ø Saben siji
sangka patang werna mahu <> nduwe hukum lan pelengkaran kang den
rungu
Ø Lamon sira
pengin ngarti sa’jelase <> siro kudu ngaji kitab sa’duwure
Ø Contoh ngisor
iki namung sebagian <> sangka papat kang wis dadi kaweruhan
Ø Kaya lafadz ja’a
zaidun al alimu <> waindahu jariyatu wakhodimu
Ø Waqod ja’a
amirul kaumi nafsuhu <> wa’akala sahshu roghifa nisfahu
“ BAB MAF’ULBIH “
Ø Lamon ana isim
kang di nasobaken <> tur kang kana gawe kang di kerja’aken
Ø Iku aran
maf’ulbih kang kunjarane <> kaya lafadz dorobtu sahson sakhiron
“ BAB MASDAR “
Ø Lamon siro
pengin ngarti masdar iku <> isim kang tumiba imbal kaping tilu
Ø Sangka tasrif
fi’il kang di jelasake <> ana ilmu sorof kang akeh gunane
Ø Hukume masdar
iku di waca nasob <> kang wis tanpa mungkuh kalame wong arab
Ø Kaya lafadz
nasortu zaidan nasron <> wandur lihadal ilmi nadron wafiron
“ BAB DZOROF ”
Ø Lamon ana isim
nimpan ma’nane fi <> nanging ora bareng karo lafadze fi
Ø Iku aran dzorof
kang nyempurna’aken <> ing ma’nane kalam kang di teka’aken
Ø Dzorof iku ana
loro bagiane <> dzorof zaman dzorof makan jenenge
Ø Kaya lafadz
safartu yaumal jum’ati <> wakumtu bakiyan amamal ka’bati
“ BAB KHAL “
Ø Sing arane khal
iku isim kang tumeka <> njelasake maring tingkah kanti ceta
Ø Kang di waca
nasob sertane nakiroh <> kaya lafadz dorobtu hindan fajiroh
Ø Lan siro elinga
isih ana enem <> isim kang di waca nasob kang di gonem
Ø Tamyiz lan
istisna di tambah munada <> maf’ul ijlih serta isime la
Ø Lan sing paling
akhir iku maf’ul ma’ah <> kang nyempurna’ake itu ngono jumlah
Ø Kaya lafadz toba
ahuka nafsan <> waqomal koumu illa sahson naisan
Ø Waya zaidun kum
ijlala libakrin <> wala gulama hadirun fiddari
Ø Waqod ja’a
amiruna wajausah <> fahfad lihadal ilmi ya man tolabah
Ø Mugi si’ir iki
keparingan berkah <> kanggo para santri kang nyuprih manfaat
Ø Serta keterima
ning ngersane pangeran <> kanti ihlas tanpa alane tujuan
Ø Kanti syukur lan
muji ing dzat kang mulya <> karena ni’mat iki si’ir kang wis nyata
Ø Rohmat salam
mugi terus di aturke <> maring nabi kang di tunggu syafa’ate
Ø Uga keluarga lan
sa’ sahabate <> serta kabeh umat kang manut tindake
